Zima w polskim klimacie to ciężki okres dla wielu gatunków ptaków. Z tego względu spora część migruje do ciepłych krajów, by wrócić nad Wisłę wiosną. Widok bociana białego czy żurawia zwyczajnego to często jeden z pierwszych zwiastunów wiosny – sprawdź, co warto wiedzieć o gatunkach powracających do Polski po zimie.
Wędkarzu – głowa do góry! Wszystko o bocianach białych
Bocian biały to ptak kojarzony z Polską od lat. Zarówno samiec, jak i samica są tej samej wielkości – rozpiętość skrzydeł wynosi od 180 do 220 centymetrów, a długość ciała to około 100 centymetrów. Ptak może ważyć od 2,7 kilogramów do nawet 4,5 kilogramów. Bociany białe nie są zagrożone wymarciem i są uważane za gatunek średnio liczny, jednak w Polsce są objęte ścisłą ochroną. Ma to związek między innymi z zagrożeniami, które dotyczą tego gatunku. Spora liczba tych pięknych ptaków ginie, zahaczając o napowietrzne linie energetyczne, a do budowy gniazd często używają one śmieci. Liczba ich żerowisk stale maleje, co wymusza wzmożone działania w kierunku konserwacji gatunku. Kolejnym powodem jest fakt, że bociany białe to gatunek osłonowy – jego ochrona pozwala jednocześnie ochronić inne, dość rzadkie gatunki roślin i zwierząt.
Co jedzą bociany? Choć ich dieta często kojarzy się z żabami, są one w pewnym sensie ostatecznością, na którą ptaki z tego gatunku decydują się wtedy, gdy nie mogą znaleźć bardziej kalorycznego pożywienia. W momencie, gdy bociany wracają do Polski na wiosnę, żaby dopiero wybudzają się z zimowej hibernacji. Są wtedy wolniejsze i bardziej ospałe, przez co szybko stają się ptasim pożywieniem. Bociany białe preferują jednak gryzonie; nie pogardzą również dżdżownicami, chrząszczami, konikami polnymi, a także rybami. Gdzie możemy szukać przedstawicieli tego gatunku? Te ptaki powracające wiosnę żyją głównie na otwartych terenach z niewielką liczbą drzew czy krzewów. Chętnie wybierają łąki, pola uprawne, a także mokradła.
Ptaki powracające wiosnę – najważniejsze informacje o żurawiach. Ich klangor z pewnością zapada w pamięć
Żuraw zwyczajny to duży, dostojny ptak, nieco większy niż bocian biały. Te ptaki powracające wiosną, w Polsce pojawiają się już w pierwszych dniach marca – to w naszym kraju następuje lęg. Długość ciała dorosłego osobnika wynosi od 100 do nawet 140 centymetrów, a rozpiętość skrzydeł to pomiędzy 200 a 240 cm. Waga ptaków waha się między 4 a 7 kilogramów; samice są nieco lżejsze. W Polsce żurawi zwyczajnych jest coraz mniej, dlatego również i ten gatunek jest objęty ochroną.
Gdzie można spotkać te majestatyczne ptaki? Najczęściej można je zobaczyć na Warmii i Mazurach. Tamtejsi wędkarze często mają okazję usłyszeć charakterystyczne dźwięki wydawane przez żurawie – tak zwany klangor. Jest on tak donośny, że niesie się na kilka kilometrów, a swym brzmieniem przypomina trąbkę. Żurawie zwyczajne żyją na bagnach, torfowiskach oraz polanach. Stosunkowo często można je zobaczyć na polach uprawnych, kiedy wyjadają ziarna roślin.
Początek wiosny to okres godowy żurawi, połączony ze zjawiskowym tańcem złożonym z podskoków, stroszenia się i ukłonów. Gniazdo wiją na ziemi lub w płytkich wodach przybrzeżnych. Są to dosyć duże konstrukcje, których wysokość może dojść nawet 50 centymetrów. Samica składa najczęściej 2 jaja, które potem wysiaduje z samcem na zmianę. Po około miesiącu wykluwają się pisklęta.
Skowronek, czyli zwiastun wiosny
Jednym z najbardziej charakterystycznych wiosennych ptaków jest skowronek. Mało kto jednak kojarzy go z kolorowymi godowymi piórami – częściej zamiast wyglądu rozpoznajemy jego charakterystyczny śpiew. Możemy usłyszeć go dość często, ponieważ w przeciwieństwie do innych gatunków skowronki zwykle kontynuują jego wykonywanie nawet po wykluciu się młodych. Następuje to od 2 do 3 razy w roku – samica składa wtedy 3–5 jaj. Co ciekawe, ptaki te praktycznie nigdy nie siadają na drzewach. Poruszają się po ziemi, a do góry wznoszą się na potrzebę lotu godowego, który może trwać nawet 8 minut.
Skowronki potrafią przemierzyć w ciągu roku dość duże odległości. Zimy spędzają w ciepłej Australii, by potem przenieść się na tereny północnej Azji oraz północno-wschodniej Europy. Najpierw pojawiają się samce, których zadaniem jest zajęcie terytorium. W Polsce możemy znaleźć je na polach, łąkach i pastwiskach, gdzie skowronki żerują na roślinach uprawnych czy owadach.
Ptaki powracające wiosną – charakterystyczne szpaki, których populacja stale rośnie
Szpaki to ptaki o stosunkowo drobnych rozmiarach, które wyróżniają się połyskującymi, czarno-szarymi skrzydłami. Te ptaki powracające wiosną do Polski występują dosyć powszechnie – często w pobliżu ludzkich zabudowań. Pierwotnie gniazdujące w lasach mieszanych i liściastych, szybko przyzwyczaiły się do obecności człowieka, zasiedlając parki, ogrody czy sady. Jest to ptak stadny, którego gromady mogą liczyć nawet kilka tysięcy osobników. Tak wielka chmura szpaków sunąca przez niebo stanowi naprawdę majestatyczny widok. Do końca niewiadomo jednak, dlaczego stada szpaków tworzą ten przepiękny spektakl.
Szpaki żywią się małymi owadami, a także drobnymi owocami, takimi jak czereśnie czy truskawki, przez co utrudniają życie sadownikom. Ich populacja stale się powiększa. W okresie lęgowym, który ma miejsce dwa razy w roku, samica składa od czterech do sześciu jaj. Młode wykluwają się już po dwóch tygodniach. Gdy dorastają, osiągają długość do 22 centymetrów i rozpiętość skrzydeł rzędu nawet 42 centymetrów. W Polsce jest gatunkiem chronionym.
Ptaki powracające wiosną do Polski – podsumowanie
Ptaki, które zwiastują wiosnę, to przede wszystkim uwielbiane przez Polaków bociany białe, które mają stałe miejsce w naszej kulturze. Kolejny ważny gatunek to żuraw zwyczajny, który wyróżnia się donośnym klangorem. Do tego dochodzą małe skowronki, często widziane na polach, jak również szpaki. To jednak tylko część wszystkich ptaków, które przylatują do nas po zimie – możemy wśród nich wyróżnić także jaskółki, jerzyki, wilgi, dzikie gęsi, czajki i wiele, wiele więcej. Każdy z tych gatunków jest różny, ale łączy je to, że powracają do Polski na przełomie lutego i marca, zwiastując pierwsze ciepłe, słoneczne dni. Warto pamiętać, że im wcześniej zauważymy powrót wiosennych ptaków, tym wyższe temperatury będą nas czekać w kolejnych tygodniach.
